Relacje dziecko rodzice

Rodzice

We współżyciu dorastających dzieci z rodzicami, opartym na więzi i korzystnym dla rozwoju osobowości dzieci „prawdziwym” autorytecie, zachodzi zjawisko wzajemnej akceptacji. To właśnie stanowi warunek powstawania w codziennym życiu okoliczności, w których dorastający zaspokajają swoje potrzeby psychospołeczne, a w szczególności potrzebę afiliacji i bezpieczeństwa. Zapewne najważniejsze jest poprawne zaspokajanie potrzeby uznania społecznego i dokonującej się za jej pośrednictwem afiliacji, jako rezultat specyficznej pozycji dorastającego, który nie będąc już dzieckiem, nie stał się jeszcze dorosłym. Powoduje to, że młodzieży w większości przypadków specjalnie zależy na akceptowaniu jej istnienia i działania przez dorosłych. Poczucie własnej społecznej wartości i znaczenia oraz ważności ich działań, dostrzeganych przez otoczenie, jest wówczas przez dziewczęta i chłopców niecierpliwie oczekiwane. W tym okresie bowiem bardzo często ścierają się świadomość rosnących sprawności i tym samym powiększających się możliwości działania z ograniczeniem możliwości jego realizowania.

Środowisko a młodzież

Niektórzy pedagodzy i psychologowie uważają, że do najważniejszych spraw wieku dorastania należy pozytywne rozstrzygnięcie kwestii przystosowania dziewcząt i chłopców do ich społecznego środowiska. K.C. Garrison na przykład sądzi, że uczestnictwo dorastających w aktywności ich środowiska musi być dostosowane do poziomu ich dojrzałości. Ta teza odnosi się zarówno do życia w rodzinie i w szkole, jak i do wszystkich innych, mniejszych środowiskowych kręgów, w których tak często przebywają dorastający. Wynika stąd, że zapewnić można poprawny przebieg procesu przystosowania młodzieży do środowiska, gdy zarówno sytuacje praktycznego życia, rozwiązywane przez dorastających, jak i wszelkie problemy, które stają przed nimi, nie przekraczają ich sprawności poznawczo-orientacyjnych, ich dojrzałości emocjonalnej i społecznej.

Pełna rodzina

Sądzimy jednak, że stanowisko K.C. Garrisona nie jest słuszne. Proces rozwoju osobowości ma zupełnie inny charakter. Polega on na przezwyciężaniu trudności, oporów i przeszkód, stwarzanych dziecku w każdym okresie rozwoju — a więc i w dorastaniu — przez nowe warunki życia, w jakie stale, jakkolwiek z łagodnymi przejściami, wchodzi. Zależność, o której mówi ten badacz, należy zatem odwrócić. Poziom dojrzałości (czy inaczej – poziom rozwoju) musi możliwie systematycznie wzrastać do poziomu warunków życia środowiska społecznego, do którego należy i w które stopniowo wrasta dorastająca dziewczyna czy chłopiec. Na tym właśnie polega proces dorastania. Stymulowanie rozwoju osobowości polega więc m.in. na stawianiu zadań odpowiednio przekraczających obecne możliwości dziecka. Jest to zarazem stawianie progów i przeszkód, które dorastający pokonuje dzięki mobilizacji sił. Dorośli, rodzice i przede wszystkim nauczyciele znaczną większość tych trudności kontrolują i sami stwarzają okoliczności sprzyjające rozwojowi.

Jak się przystosować?

Przystosowanie młodzieży do środowiska musi więc w znacznej mierze polegać na przygotowaniu do rozwiązywania zadań nieco przekraczających obecne możliwości ich swobodnego rozwiązania. Jest to w omawianym okresie bardziej potrzebne i bardziej realne niż we wcześniejszy fazach ontogenezy. W tym świetle wzrasta znaczenie zasady ciągłości rozwoju i zawartego w niej postulatu wymagającego, aby każda poprzednia faza rozwojowa była także przygotowaniem do nowych zadań — i tym samym typowych trudności — oczekujących dziecko w okresie, który dopiero nadchodzi.

You Might Also Like